Marilyn Monroe & fotograaf Milton Greene.

Monroe's schoonheid is tijdloos. Haar prachtige lach en onweerstaanbare schoonheid vastgelegd op duizenden foto’s zijn nog altijd, als je er even op let, over de hele wereld te zien. 
5 augustus 1962, nu precies negenenveertig jaar na haar tragische dood laten unieke foto's van fotograaf Milton Greene de weerslag van hun vriendschap en liefde voor de camera zien. Een eerbetoon aan Norma Jeanne (Los Angeles 5 augustus 1962) en Milton Greene.


Michael Klinkhamer ontdekte bij toeval zeer bijzondere foto's van Monroe en Milton Greene. Vooral de vrij onbekende "The Black Sitting" uit 1956 viel op door de ongepolijste studio sfeer. Michael sprak naar aanleiding hiervan met Joshua Greene, de zoon van  Milton Greene, in die begin jaren dé favoriete fotograaf van Marilyn Monroe.     

Tekst Michael Klinkhamer

Fotografie Monroe images by Milton H. Greene ©2011 Joshua Greene/ Monroe http://www.archivesmhg.com

                                                                                         

Nog voordat Monroe in 1956 trouwde met Arthur Miller, woonde ze enige tijd bij Milton en zijn jonge gezin. Zij was daarbij ook regelmatig de babysit van Joshua. “Ik weet het nog goed”, vertelt de nu 54-jarige Joshua. “Ze deed mij vaak in een schuimbadje en met haar op bed knuffelen was heel gewoon. Ik was zelf ook vaak model voor mijn vader en speelde tussen de camerastatieven en achtergrondrollen met allerlei beroemdheden, zoals Grace Kelly, Judy Garland, en natuurlijk Marilyn Monroe. We hielden veel van haar.”

Na het huwelijk met Arthur Miller was de samenwerking tussen Monroe en Greene snel voorbij, omdat Miller buitengewoon jaloers was op Greene. Marilyn betreurde de breuk. Tijdens de verfilming van haar allerlaatste film, The Misfits (1961), riep ze boos tegen Miller: “Je hebt me mijn enige echte vriend afgenomen.”

Milton Greene

Milton H. Greene (March 14, 1922 in New York City - August 8, 1985 in Los Angeles) was a fashion and celebrity photographer. He was active for over four decades. He is best known for the photoshoots he did with Marilyn Monroe.

De laatste jaren zijn er regelmatig nieuwe, unieke foto’s van Marilyn Monroe boven water gekomen. De bekendste werden in 1985 gevonden door Joshua Greene, in het archief van zijn in dat jaar overleden vader, de fotograaf Milton Greene. Door middel van digitale remastertechnieken wist de zoon de bijna vergane negatieven en dia’s te restaureren.

Ondertussen woedde er al jarenlang een felle juridische strijd om het copyright op de foto’s van Monroe. Op 17 maart 2008 deed een rechtbank in Californië de bevrijdende uitspraak: de rechten op al het beeld dat van de blonde vedette is geschoten, werden weer toegekend aan de erfgenamen van de toenmalige fotografen. Michael sprak Joshua Greene en vroegen hem naar het fotoverleden van zijn vader en het gesteggel over de copyrights.                                                                

Joshua Greene: “Mijn vader ontmoette Marilyn in 1953, tijdens een fotoshoot voor het blad Look. Bij die eerste ontmoeting kon ze haar verbazing over Miltons jeugdigheid niet onderdrukken. ‘You’re only just a boy!’, riep ze uit, waarop mijn vader antwoordde: ‘Yes, and you’re just like a girl.’ Hiermee was het ijs gebroken.    In de jaren daarna ontstond een nauwe en unieke samenwerking tussen Marilyn en mijn vader.”

In September 1954 maakte Milton in opdracht van LOOK magazine een fotoserie van een opkomende actrice, genaamd Marilyn Monroe. Deze foto, die een zeer frisse en aantrekkelijke Marilyn Monroe laat zien, is voor het eerst gepubliceerd in 1999. Fotografie: Milton Greene.

Milton en Marilyn werkten veel samen voor vrijwel alle bekende bladen uit die tijd. Greene werd Monroe’s favoriete fotograaf - hij maakte meer dan vijfduizend foto’s van haar - en een echte vriend. Uiteindelijk vormden ze samen in 1954 een eigen filmproductiemaatschappij. Gezamenlijk produceerden zij onder meer de films Bus Stop en The Prince and the Show Girl.

Dit portret is uit 1955, gemaakt in New York, net voordat Milton en Marilyn, hun eigen filmproductiemaatschappij oprichtten. Marilyn in een zeer chique witte bondjas, nu politiek incorrect, maar in de jaren ’50, supervrouwelijk en luxueus. Deze foto is uniek en pas in 1995 voor het eerst gepubliceerd op de cover van ‘Milton’s Marilyn’. 

Onschuldige jaren

Nog voordat Monroe in 1956 trouwde met Arthur Miller, woonde ze enige tijd bij Milton en zijn jonge gezin. Zij was daarbij ook regelmatig de babysit van Joshua. “Ik weet het nog goed”, vertelt de nu 54-jarige Joshua. “Ze deed mij vaak in een schuimbadje en met haar op bed knuffelen was heel gewoon. Ik was zelf ook vaak model voor mijn vader en speelde tussen de camerastatieven en achtergrondrollen met allerlei beroemdheden, zoals Grace Kelly, Judy Garland, en natuurlijk Marilyn Monroe. We hielden veel van haar.”

Na het huwelijk met Arthur Miller was de samenwerking tussen Monroe en Greene snel voorbij, omdat Miller buitengewoon jaloers was op Greene. Marilyn betreurde de breuk. Tijdens de verfilming van haar allerlaatste film, The Misfits (1961), riep ze boos tegen Miller: “Je hebt me mijn enige echte vriend afgenomen.”

 Deze foto, uit de ‘Ballerina-serie’ is een van de meest gevraagde en bekendere foto’s van Milton & Marilyn. Uit 1954 gemaakt in de New Yorkse studio, van Milton. De styliste bracht verschillende kledingstukken mee voor de sessie, maar die bleken twee maten te klein te zijn. Vandaar Monroe’s speelse houding en blik, om de slecht passende jurk te camoufleren. 

Marilyn Monroe, in 1955, speels en ontspannen, ontdaan van glamour en make-up. Eindelijk helemaal zichzelf. 

Het was in periode van 1953 tot ’57 dat Greene zijn mooiste foto’s van Monroe maakte. Dat was niet alleen zijn eigen verdienste, maar ook die van Monroe, die heel goed wist dat de camera van haar hield en wat ze daarmee kon bereiken.

Het was vaak Marilyn zelf die zei: “Let’s make Marilyn.” Op een bijzondere en vaak ongedwongen manier legde Greene haar aantrekkingskracht en ambitie vast, en ook haar bekende sombere buien. Maar de meeste foto’s stralen vooral de vrolijkheid en vitaliteit van Monroe uit. Marilyn bedacht vaak, in nauwe samenwerking met Greene, eigen sittings en malle ideeën voor nieuwe fotosessies. Zo ontstond in New York de tijdloze serie The Black Sitting, waarmee Greene en Monroe wilden afstappen van de mierzoete braafheid uit Hollywood en meer een arty stijl nastreefden. 

Gefotografeerd in Milton’s studio, in 1956. De ‘Black Sitting’ serie is het ultieme resultaat van de samenwerking tussen Milton en Monroe. Ondanks de sexy fishnet-kousen en de provocatieve poses die Marilyn aanneemt, blijft de onschuldige sfeer van een klein meisje dat zich verkleedt bestaan. Vooral de rauwe zwart wit sfeer en de grafische vorm in de foto’s blijven intrigeren. Fotografie: Milton Greene.

Duizenden andere foto’s en negatieven van Milton Greene lagen jarenlang in archiefkasten in vochtige kelders te vergaan, totdat Joshua Green de waarde, zowel historisch als financieel, van zijn erfdeel ontdekte. Hij besloot om het unieke werk van zijn overleden vader digitaal te restaureren, exposeren en publiceren. Er was echter één groot probleem: de copyrights.

Rechtenstrijd

Bij haar dood op 5 augustus 1962 liet Marilyn Monroe geen testament, familie of erfgenamen na. Haar volledige nalatenschap ging naar Lee Strasberg, haar toenmalige acting coach. Daardoor verdienden Strasberg en zijn erfgenamen gedurende de afgelopen 49 jaar honderden miljoenen dollars aan alles wat te maken had met de beeltenis van Marilyn Monroe. Een percentage van de opbrengst gunden zij aan (de erven van) Greene en bekende Monroefotografen als Tom Kelley en Harold Lloyd.

 

De ‘dode beroemdheden wet’

De gouverneur van Californië, Arnold Schwarzenegger, tekende in 2007 de Senate Bill No. 771, gekscherend de ‘dode beroemdheden wet’ genoemd. Deze regelt dat ook de beeldrechten van overleden beroemdheden aan derden kunnen toekomen. De Strasbergs voelden zich hierdoor nog steviger in de schoenen staan en eigenden zich, inhalig, nu bijna de volledige opbrengst van de exploitatie van de beeltenissen toe. Dat ging Joshua te ver, hij stapte naar de rechter. “Stel dat je vader een beroemd muziekstuk heeft geschreven en jaren later gaan anderen daarmee aan de haal. Vervolgens verdienen ze er miljoenen aan, simpelweg door de rechten compleet in bezit te nemen. Sorry hoor, maar dat kon ik niet laten gebeuren.”

Om de gemaakte winsten aan de Californische belastingen te ontrekken, voerden de Strasbergs al die tijd aan dat Marilyn Monroe tijdens haar overlijden een ingezetene was van de staat New York. Rechter Margret M. Morrow maakte een einde aan die strategie: op 17 maart 2008 besloot zij dat Strasberg de beeldrechten op Monroemateriaal ten onrechte heeft geclaimd. Op de dag dat Marilyn Monroe stierf, 5 augustus 1962, was zij geen ingezetene van Californië, maar van de staat New York. Daarmee is de ‘dode beroemdheden wet’, die alleen in Californië telt, niet toepasbaar op de claim van Strasberg. Want had Strasberg niet zelf bij de belastingdienst aangevoerd dat Marilyn Monroe een ingezetene was van New York? Bovendien is de nieuwe wet niet toepasbaar op beroemdheden die voor 1985 zijn overleden. De copyrights van de foto’s gingen definitief terug naar de fotografen. Case closed.

Foto voor LIFE Magazine. Uit deze sessie ontstond een aantal zeer beroemde Marilyn foto’s. ‘The Red Sitting’ laat een vorm van speelse erotiek zien die kenmerkend was voor hun samenwerking. Deze sessie uit 1957, in die simpele rode jurk, bleek de laatste te zijn van de bijzondere samenwerking. Fotografie: Milton Greene.
http://www.archivesmhg.com