Tekst en Fotografie Michael Klinkhamer
(c) All right reserved. Niets uit deze tekst of fotografie mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, internet, microfilm of op welke andere wijze dan ook. Never the less, Enjoy!
(c) All right reserved. Niets uit deze tekst of fotografie mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, internet, microfilm of op welke andere wijze dan ook. Never the less, Enjoy!
TEKST & FOTOGRAFIE: Michael Klinkhamer.
Jan Akkerman; ‘Ik hoor te veel gevoelloze ellende’.
Al meer dan veertig jaar is Jan Akkerman de ongekroonde koning van de Nederlandse rock- en bluesmuziek. Bekend geworden met de prog-rockformatie Focus en de Jan akkerman Band, speelde de Nederlandse gitaarvirtuoos ook samen met een breed scala aan muziekvrienden, van bluesgod BB King tot Paco de Lucia, de grote flamencogitarist. Michael Klinkhamer zocht Akkerman op, thuis in Volendam, voor een gesprek over de nieuwe Cd “Minor Details”, rotzooien op de gitaar en de geluiden van zijn leven.
De zon straalt fel aan een strakblauwe lucht, de eindeloze weilanden strekken zich uit zo ver het oog reikt. Noord-Holland ligt er op z’n mooist bij. We rijden in Akkermans auto naar de dijk. Niet de bekende dijk in Volendam, vol met toeristen, klompen en café’s, maar die net iets daarbuiten, waaraan de keurige succesvilla’s van de hardwerkende volendammers liggen. Jan Akkerman drukt zijn laatste cd sinds acht jaar cd in de speler van zijn Japanse gezinsauto. “Er zit in een waanzinnige geluidsinstallatie in deze Japanner; ik weet niet hoeveel speakers ik heb, maar het is een prima geluidje. Ik luister in de auto vaak naar demo’s”, vertelt hij. “Ik ben erg tevreden over deze laatste cd “Minor details” het is een plaat met veertien nieuwe stukken, die ik thuis op de computer componeerde en later inspeelde in samenwerking met mijn bandleden die ook via internet hun partijen met mij deelden. Het is een solo plaat die Jan zelf ook produceerde. Vast detail is de band waar hij al jaren mee optreed in binnen en buitenland. “Een Major detail is het feit dat we met de band een tijdje in Brazilië hebben opgetreden, dat hoor je terug. Op die Brazilië tour zijn we ook intensief met deze cd bezig geweest. Minor Details bevat ruim meer dan één uur en vijftien minuten muziek dat als geheel uit de speakers spat. De afspeel geluids kwaliteit op Minor Details is op het allerhoogste niveau. Van opzwepende latin ritmes tot funky grooves, terug naar Akkerman’s ingetogen composities vol lyriek en “airy” romantische improvisaties. Deze cd is een muzikale reis, royaal doorspekt van Jan Akkerman’s zeer eigen gitaarstijl.
“Minor Details” is sinds 29 Maart verkrijgbaar op I-tunes en in de platen zaken.
Foto: Michael Klinkhamer (c)
Geluid van water
We lopen over de dijk, langs de schaapjes, passeren de typische houten klaphekken en zitten weldra aan de oevers van het IJsselmeer in de lentezon. In de verte ligt het eiland Marken. Akkerman vindt een plekje uit de wind en in de zon en geniet. “Mooie plek, lekker weer, gitaar erbij, wat wil een mens nog meer?”
Jan Akkerman lijkt een wat stugge man; de vele jaren in de muziekbusiness hebben hem op het eerste gezicht achterdochtig gemaakt, gereserveerd. Eenmaal in zijn element, wanneer hij goed in zijn vel zit, is Akkerman echter een gezelligheidsdier, een man die met humor en luide lachsalvo’s moeiteloos talloze anekdotes oplepelt en vertelt over zijn rijke muziekcarrière, zijn leven, zijn passie voor gitaarspelen. En over geluid.
“Het geluid van water geeft mij het meeste voldoening, dat ben ik. Dat heb ik ook altijd laten horen in mijn spel; open, vrij, woest, donker, zacht en licht, dat is mijn diepere geluid. Water geeft mij gevoelens door van vrijheid en rust en ook herinneringen aan vroeger. Als jongen was ik jeugd zwemkampioentje in Amsterdam. Ik wilde altijd het water in. Om er mee te spelen en in te groeien.
Ik ben opgegroeid rond het Waterlooplein, in de nasleep van de oorlog, met de aanblik van de weggevoerde joden uit de buurt op mijn netvlies gebrand. Ik speelde al jong trekharmonica en ging vaak met mijn vader mee naar de zigeuners. Hij handelde in tweedehands auto’s. Meestal speelde er wel iemand muziek op die sloperijen, en zo kwam ik al jong in contact met zigeunermuziek. Rond mijn achtste pakte ik mijn eerste gitaar op en ik was meteen verkocht. Zigeunermuziek, klassieke muziek, en op straat de authentieke rock ‘n’ roll. Die leerde ik van de Indische jongens uit de buurt, die waren er als eerste bij. Ik speelde al op behoorlijk jonge leeftijd in de bekende bandjes uit Amsterdam Oost. Daarna heb ik een aantal opleidingen gevolgd, onder meer aan het conservatorium, maar ik werd overal weggestuurd. Jantje was namelijk niet te handhaven. Zo leerde ik het geluid van de eenzaamheid, van het onbegrip. Noem het de blues of zo iets. Luister hier bijvoorbeeld eens naar.” Akkerman zit inmiddels met zijn akoestische Ramirez gitaar losjes te spelen, het zuivere gitaargeluid spoelt over het klotsende water. Akkerman is duidelijk in zijn element. Zijn losse improvisaties monden uit in een intens miniconcert voor twee toe gewaggelde eenden en terwijl ik foto’s maak, verandert zijn toon van bluesy improvisaties naar het bekende Adagio van “Concierto De Aranjuez”.
Foto: Michael Klinkhamer (c)
Alles anders
Later, terug in Akkermans Volendamse villa, vraag ik hem naar het geheim van zijn sound. “Urenlang filosoferen over de finesses van geluid is voor mij hetzelfde als praten over een vraag als ‘heeft een schaap schaamhaar?’”, zegt hij. “Het maakt niet uit, als het op het podium allemaal maar lekker pruttelt. Ik ga uit van het geluid van mijn akoestische gitaar en wanneer ik elektrisch speel, doe ik de stekker in het beschikbare versterkergaatje. Zo simpel is het. Zoals bij iedere kunstvorm wordt het mooiste muziekwerk gemaakt in tijden van onmacht en gebrek. Dat geldt ook voor mijn muziek uit de jaren waarin ik speelde bij bands als Focus en Brainbox. Ik maakte toen zelf mijn versterkers en rommelde wat met speakers. We hadden niks, we moesten alles zelf regelen. De grootste muzikanten van onze tijd hadden meestal een klotegeluid, zij speelden op alles wat voorhanden was. Of het nou Django Reinhardt was of Miles Davis, als er maar geluid uit kwam, speelden ze er weergaloos op. Nu is alles anders. Maar wordt er beter gespeeld, worden er betere platen gemaakt? Zeg het maar. De geluidskwaliteit is nu veel beter, maar wat ik hoor gaat vooral over bankrekeningen: wat een gevoelloze ellende. Tussen optredens door werk ik veel thuis in mijn studio, vaak ’s nachts, als iedereen lekker ligt te slapen. Dan ga ik even door op de computer. Alles kan nu via mijn digitale Belgische telraam, zoals ik dat ding noem; er zitten 128 kanalen op en alle mogelijke after effects en drumbeats.” Maar dat digitale werk is slechts bijzaak. Vraag Akkerman naar zijn gitaren en zijn ogen beginnen te glinsteren. “Ik speel al mijn gitaarstukken in op mijn trouwe Gibson Les Paul. Een custom made gitaar, dat ik ook al gebruikte op de meeste Focus-albums. Dit is voor mij gewoon de beste gitaar, vooral door zijn perfecte afwerking en de feel die ik er bij krijg. Ik speel op een Gibson Les Paul bij mijn optredens en ik heb er een voor in de studio. Het zijn legendarische gitaren, bluesgitaren die via Bill Haley met Rock Around the Clock en daarna via Eric Clapton in de rockmuziek terechtkwamen. Mijn gitaren kunnen best wel een leuk verhaaltje vertellen. Ze staan op een groot deel van mijn platen met Focus en Brainbox, en ik heb ze door de jaren heen zo aangepast dat het echt personal gitaren zijn geworden. Ze zijn volkomen uniek. Qua geluid vertalen deze Gibsons mijn sound; ik ben ook erg dol op de sustain, de nagalm die de Gibson geeft. Daar heb ik op mijn manier nog wat aan aangepast, maar dat valt alweer in de categorie ‘heeft een schaap schaamhaar’ maal honderd”, lacht Akkerman.
Opnieuw laat de man die in de jaren zeventig werd uitgeroepen tot beste gitarist ter wereld zien dat hij een nuchtere Noord Hollander is. Hij weet wat hij doet en wil, maar ach, wat zal het? Het klinkt toch lekker zo? Koffie?
Foto: Michael Klinkhamer (c)
Marian komt de kamer binnen: “Jan, je versterker is klaar”. “Ze zijn bezig om een handgebouwde versterker voor mij te bouwen”, legt Jan uit. “ Ik heb daar een mannetje voor gevonden in Renkum, Marble amps. De man heeft zich opgeworpen als mijn ‘versterkerman’. En wat hij maakt, klinkt ook echt goed. Prima toch? Ach joh, hij ook blij.”
Als ik met vragende blik naar de luidsprekers in de woonkamer kijk weet Akkerman meteen wat ik bedoel. “Hier hebben van die gewone ‘spreeuwbakken’ staan. Lekker geluid bij het voetbal”, giert Akkerman van de lach. “Hier wordt gewoon gegeten en geleefd, er staat er niet bijzonders.”
Gevangenis
Het leven van Jan Akkerman bestaat nu al decennialang uit optredens: theatertours, poppodia, de intieme culturele centra van Appelscha tot aan Dedemsvaart, maar soms ook Tokyo, Jakarta en Londen. Dan heeft hij een gastoptreden in De wereld draait door, dan staat hij in de Londense Royal Albert Hall op het podium met Eric Clapton en Gary Moore, daarna speelt hij weer in ‘Ribs & Blues’ in Raalte het publiek plat. Overal wordt hij warm welkom geheten, altijd is er veel respect voor zijn muziek, maar natuurlijk wordt hij ook achtervolgd door zijn muzikale verleden. De succesjaren met Focus en Brainbox komen weer tot leven in de hoofden van de muziek liefhebbers als Akkerman met zijn band optreedt. “Laatst speelden we ergens waar de de hele tent was volgeplakt met een vooraankondiging voor Focus. Tot aan het toilet aan toe stond ik tegen dat jodelende hoofd van Thijs van Leer aan te kijken” vertelt Akkerman lachend. De jaren met Focus waren legendarisch en voor Akkerman zowel een creatief hoogtepunt als een gevangenis. Altijd media-aandacht, eindeloze reeksen hotels, vliegtuig in, vliegtuig uit en shows in verre oorden. Het leven als wereldberoemde rockgitarist vergde zijn zijn tol en maakte Akkerman niet echt gelukkig. “De jaren on the road hebben mij veel geleerd. Met vallen en opstaan werd me duidelijk dat de muziekindustrie je opvreet en weer uitspuugt. Het is een wereld van onbetrouwbare types, die er alleen maar op uit zijn om hun eigen zakken te vullen. Alle clichés hebben in dat opzicht de revue gepasseerd.”
Foto: Michael Klinkhamer (c)
Na een moeilijke periode die hij omschrijft als een burn-out, ontmoette hij Marian, met wie hij twintig jaar is getrouwd en twee dochters heeft. Aan alles is te merken dat Akkerman nu goed in zijn vel zit en muzikaal nog veel te bieden heeft. Zijn optredens in Nederland zijn altijd succesvol en uitverkocht, via sociale netwerksites als Facebook stromen vanuit de hele wereld lovende reacties binnen. “Via Facebook deel ik mijn muziek met het publiek. Waarom niet? Facebook en Twitter zijn nu eenmaal de communicatiemiddelen van nu. Er staat ook heel veel muziek van mij op de downloadsite van I-Tunes, zo bereik je weer een hele nieuwe generatie.”
Een nieuwe generatie voor een nieuwe tijd. “Ik ben helemaal vrij van de druk die ik vroeger voelde. Ik heb niets te klagen. Ik speel voor mijn plezier, met verschillende mensen en vaak ook met verschillende culturen. Ik herinner me bijvoorbeeld een klassiek concert dat ik gaf in 2007, in Damascus. De Ummayad Mosque AL Azera Palace Garden. Wat een geweldige locatie om te spelen! En vorige week deed ik een heel bijzonder optreden met het Göksel Yilmaz Ensemble in het Beauforthuis in Austerlitz. Bij zulke optredens bevind ik mij op onbekend gebied. Bevrijd van de rock en blues, speel ik de klassieke melodieën en ritmes uit mijn jeugd, een helder speels geluid, dat mensen terug kunnen horen in mijn improvisaties. De zaal is dan muisstil, en op het podium beleef ik gewoon plezier en geniet ik van het respect van de muziekanten om mij heen. De vrijheid om zo te kunnen spelen, dat is mijn grootste goed.”
Foto: Michael Klinkhamer (c)
Reacties
Een reactie posten